-->

Balık Burçlarının Çok Ağlaması ve Forer Etkisi

- Haziran 06, 2018



Selamünaleyküm arkadaşlar. Nasılsınız? Ben bir yay burcu olarak mükemmelim. İkizler yazının bu kısmını atlayabilir çünkü onların tam bir ruh hali yok, bipolar bozuklukları var. Eminim balıklar bu yazıyı okurken ağlıyordur. Aslanlar zaten aynaya bakmaktan siteye girememişlerdir. Neyse biz yazımıza başlayalım kalan burçlar bizimdir.


Başlıktan ve girişten anlayabileceğiniz gibi bugünkü yazım burçlar daha doğrusu burç sahtekârlığı hakkında.  Neden mi böyle dedim? Çünkü öyle de ondan. İnsanların yılın hangi ayında doğduğuna göre karakterlerinin oluştuğuna inanmamız baya saçma olur. Sonuçta bizim karakterlerimiz manavdaki meyveler gibi mevsime göre değişmiyor. Örneği güzel yaptım aferin bana. Ben havalı bir benzetme ile bunu kanıtladım (ya da öyle sandım) ama başkaları bunu deneylerle kanıtlamış ve literatüre geçirmiş. Deneyi yapan kişi B. R. Forer, ortaya çıkan etkinin ismi Forer etkisi (Barnum etkisi diye de bulabilirsiniz)



Forer amcamızın deneyini nasıl yaptığını anlatayım size. Bu amcamız üniversitede öğretim görevlisiymiş tabi o zamanların öğretim görevlileri görevini hakkıyla yapıyormuş bizimkiler gibi bütün gün odalarında çanak okey atmıyormuş. Neyse bir gün öğrencilerine sınav yapmış ve öğrencilerin aldığı sınav notlarına göre her birine özel bir karakter analizi hazırlayacağını söylemiş.  Onlara öyle söylemiş ama aslında hepsi aynıymış. Dağıttığı karakter analizinin metni ise şöyle:
"başkalarının sizi beğenmesine, size hayran olmasına ihtiyaç duyuyorsunuz, ama aynı zamanda kendinize karşı eleştirel olmaya da eğilimlisiniz. kişiliğinizin bazı zayıf yönleri var ama genelde bunları telafi etmeyi başarıyorsunuz. kendi yararınıza çevirebileceğiniz halde kullanmadığınız önemli bir kapasiteye sahipsiniz. dışardan disiplinli ve özgüvenli gözükürken, içten içe kaygılı ve güvensizsiniz. bazen doğru kararı verip vermediğiniz ya da doğru şeyi yapıp yapmadığınız konusunda kafanızda ciddi şüpheler uyanıyor. belli bir miktarda değişiklik ve farklılığı tercih ediyorsunuz; kısıtlamaların, sınırlandırmaların içinde kalmak sizi mutsuz ediyor. bağımsız bir düşünür olmakla gurur duyuyorsunuz ve başkalarının iddialarını tatmin edici kanıt olmadan kabul etmiyorsunuz. ama kendinizi başkalarına açarken çok açık, çok içten olmayı akıllıca bulmuyorsunuz. bazı zamanlar dışadönük, sokulgan ve sosyalsiniz; bazı zamanlarsa içedönük, sakıngan bir kapalı kutu oluyorsunuz. bazı çok gerçekdışı arzularınız var."



Öğrencilere bunu verdikten sonra okuyup yazıklarının kendileri karakterlerine uyup uymadığına dair 5 üzerinden puan vermelerini istemiş. Öğrenciler okumuş puanlamışlar ve verdikleri puanların ortalaması 4.26 çıkmış. Forer, her sene bunu tekrarlamış ve sonuç yaklaşık olarak 4.2 çıkmış.

Forer’ın her seferinde böyle yüksek isabetli sonuçlara ulaşmasının sebebi yazdığı notun bir kimyasının olması, aynı günlük gazetelerdeki burç yorumlarının olduğu gibi. Bu yorumların tutmasında 2 temel faktör vardır: ilki, sunulan maddeler içerisindeki pozitif maddelerin negatif maddelere oranıdır (pozitifler, negatiflerden fazla olmalı ancak abartılmamalı). Diğeri ise, deneklerin onları sınayan kişiye dürüst ve öznel geribildirimlerde bulunabileceği kadar güvenmesidir. Bunlar sağlandığı takdirde, kimin üzerinde, hangi cümlelerle denerseniz deneyin, denekleriniz analizinizin kendisine uyduğunu söyleyecektir.



Bütün olay bunun üstüne kurulu. Belki biraz daha süslenmiş hali. Zaten eğer falınız sizi tatmin etmezse “aman alt tarafı fal” deyip geçiyorsunuz. Aksi durumda zaten “oha nereden bildi wuuu” diye geziyoruz. Genel olarak herkes için geçerli olan şeyleri bize süsleyip satma sanatıdır burçlar. Bu da güzel cümle oldu.


Forer Etkisi / Barnum Etkisi hakkında size anlatabileceğim başka bir şeyim yok. Siz yine okuyup eğlenin, ben öyle yapacağım, ama bunların üzerine hayatınızı kurup insanları yargılamayın. Benim yay burcu ve mükemmel bir insan olmam bütün yay burçlarını mükemmel yapmaz ama değil mi arkadaşlar?



yazarken kullandığım kaynakların ülker çilekli linkleri:
Eksi Şeyler
Evrim Ağacı

4 yorum

avatar

Sen günlük burç yorumlarından yani fal gibi olanlardan bahsetmissin onlara ben de inanmiyorum ama gezegenlerin insanın karakteri uzerindeki etkisi gerçek tabi bunu öyle alalade bir burc sayfasindan değil gercek bir astrologdan dinlersen seninsana anlattığını görüyorsun ama bu anlattığın etkiyle değil çünkü her burc kendi karakteristik ozelligini tasiyor baska bir burc sana uymaz medela bana uymuyor bu yazina katilmadim

avatar

bence hepsi için geçerli bu etki. dünyaya yaklaşan bir gezegen niye bütün insanları etkilemek yerine belli bir ayda doğanları etkilesin ki :/ ben inanmıyorum şahsen

avatar

Önceki anonime katılıyorum,haftalık olarak yapılan yorumlar bana da aşırı saçma gelse dahi burçların genel özellikleriyle uyuştuğumuzu düşünüyorum (istisnalar kaideyi bozmaz) balık burcu olduğum için başlık ilgimi çekti geldim yazıyı da ağlayarak okudum teşekkürler

avatar

yanımızdaki masanın bize uyguladığı çekim kuvvetinin uzaydaki herhangi bir gezegenin uyguladığı çekim kuvvetinden çok farklı olmadığını bildiğimiz halde böyle şeylerin varlığına BENCE inanmamak gerek. doğduğumuz zaman dilimi bizi duygusal olarak belli sınıflara kalıplara sokmamalı (karl marx ve mahmut tuncerin aynı günde doğduğunu hesaba katın) ve bahanemiz olmamalı. örneğin ikizler burcunun bize hep iki yüzlü olduğu söylenir bu ikizler burcunun iki yüzlü olması için bir bahanesi olamaz. bahsetmek istediğim şey su bunların sadece çok fazla denk gelmeden ibaret olduğunu düşünüyorum. neyse ne derler bilirsiniz yay burçları şüphecidir


EmoticonEmoticon

 

Hmm Arama

-->