Selamünaleyküm arkadaşlar. Nasılsınız?
Ben bir yay burcu olarak mükemmelim. İkizler yazının bu kısmını atlayabilir
çünkü onların tam bir ruh hali yok, bipolar bozuklukları var. Eminim balıklar
bu yazıyı okurken ağlıyordur. Aslanlar zaten aynaya bakmaktan siteye
girememişlerdir. Neyse biz yazımıza başlayalım kalan burçlar bizimdir.
Başlıktan ve girişten
anlayabileceğiniz gibi bugünkü yazım burçlar daha doğrusu burç sahtekârlığı
hakkında. Neden mi böyle dedim? Çünkü öyle
de ondan. İnsanların yılın hangi ayında doğduğuna göre karakterlerinin
oluştuğuna inanmamız baya saçma olur. Sonuçta bizim karakterlerimiz manavdaki
meyveler gibi mevsime göre değişmiyor. Örneği güzel yaptım aferin bana. Ben havalı
bir benzetme ile bunu kanıtladım (ya da öyle sandım) ama başkaları bunu
deneylerle kanıtlamış ve literatüre geçirmiş. Deneyi yapan kişi B. R. Forer,
ortaya çıkan etkinin ismi Forer etkisi (Barnum etkisi diye de bulabilirsiniz)
Forer amcamızın deneyini nasıl
yaptığını anlatayım size. Bu amcamız üniversitede öğretim görevlisiymiş tabi o
zamanların öğretim görevlileri görevini hakkıyla yapıyormuş bizimkiler gibi
bütün gün odalarında çanak okey atmıyormuş. Neyse bir gün öğrencilerine sınav
yapmış ve öğrencilerin aldığı sınav notlarına göre her birine özel bir karakter
analizi hazırlayacağını söylemiş. Onlara
öyle söylemiş ama aslında hepsi aynıymış. Dağıttığı karakter analizinin metni
ise şöyle:
"başkalarının sizi
beğenmesine, size hayran olmasına ihtiyaç duyuyorsunuz, ama aynı zamanda
kendinize karşı eleştirel olmaya da eğilimlisiniz. kişiliğinizin bazı zayıf
yönleri var ama genelde bunları telafi etmeyi başarıyorsunuz. kendi yararınıza
çevirebileceğiniz halde kullanmadığınız önemli bir kapasiteye sahipsiniz.
dışardan disiplinli ve özgüvenli gözükürken, içten içe kaygılı ve
güvensizsiniz. bazen doğru kararı verip vermediğiniz ya da doğru şeyi yapıp
yapmadığınız konusunda kafanızda ciddi şüpheler uyanıyor. belli bir miktarda
değişiklik ve farklılığı tercih ediyorsunuz; kısıtlamaların, sınırlandırmaların
içinde kalmak sizi mutsuz ediyor. bağımsız bir düşünür olmakla gurur
duyuyorsunuz ve başkalarının iddialarını tatmin edici kanıt olmadan kabul
etmiyorsunuz. ama kendinizi başkalarına açarken çok açık, çok içten olmayı
akıllıca bulmuyorsunuz. bazı zamanlar dışadönük, sokulgan ve sosyalsiniz; bazı
zamanlarsa içedönük, sakıngan bir kapalı kutu oluyorsunuz. bazı çok gerçekdışı
arzularınız var."
Öğrencilere bunu verdikten sonra
okuyup yazıklarının kendileri karakterlerine uyup uymadığına dair 5 üzerinden
puan vermelerini istemiş. Öğrenciler okumuş puanlamışlar ve verdikleri
puanların ortalaması 4.26 çıkmış. Forer, her sene bunu tekrarlamış ve sonuç
yaklaşık olarak 4.2 çıkmış.
Forer’ın her seferinde böyle
yüksek isabetli sonuçlara ulaşmasının sebebi yazdığı notun bir kimyasının
olması, aynı günlük gazetelerdeki burç yorumlarının olduğu gibi. Bu yorumların
tutmasında 2 temel faktör vardır: ilki, sunulan maddeler içerisindeki pozitif
maddelerin negatif maddelere oranıdır (pozitifler, negatiflerden fazla olmalı
ancak abartılmamalı). Diğeri ise, deneklerin onları sınayan kişiye dürüst ve
öznel geribildirimlerde bulunabileceği kadar güvenmesidir. Bunlar sağlandığı
takdirde, kimin üzerinde, hangi cümlelerle denerseniz deneyin, denekleriniz
analizinizin kendisine uyduğunu söyleyecektir.
Bütün olay bunun üstüne kurulu. Belki
biraz daha süslenmiş hali. Zaten eğer falınız sizi tatmin etmezse “aman alt
tarafı fal” deyip geçiyorsunuz. Aksi durumda zaten “oha nereden bildi wuuu”
diye geziyoruz. Genel olarak herkes için geçerli olan şeyleri bize süsleyip
satma sanatıdır burçlar. Bu da güzel cümle oldu.
Forer Etkisi / Barnum Etkisi
hakkında size anlatabileceğim başka bir şeyim yok. Siz yine okuyup eğlenin, ben
öyle yapacağım, ama bunların üzerine hayatınızı kurup insanları yargılamayın. Benim
yay burcu ve mükemmel bir insan olmam bütün yay burçlarını mükemmel yapmaz ama
değil mi arkadaşlar?
yazarken kullandığım kaynakların ülker çilekli linkleri:
Eksi Şeyler
Evrim Ağacı
4 yorum
Sen günlük burç yorumlarından yani fal gibi olanlardan bahsetmissin onlara ben de inanmiyorum ama gezegenlerin insanın karakteri uzerindeki etkisi gerçek tabi bunu öyle alalade bir burc sayfasindan değil gercek bir astrologdan dinlersen seninsana anlattığını görüyorsun ama bu anlattığın etkiyle değil çünkü her burc kendi karakteristik ozelligini tasiyor baska bir burc sana uymaz medela bana uymuyor bu yazina katilmadim
bence hepsi için geçerli bu etki. dünyaya yaklaşan bir gezegen niye bütün insanları etkilemek yerine belli bir ayda doğanları etkilesin ki :/ ben inanmıyorum şahsen
Önceki anonime katılıyorum,haftalık olarak yapılan yorumlar bana da aşırı saçma gelse dahi burçların genel özellikleriyle uyuştuğumuzu düşünüyorum (istisnalar kaideyi bozmaz) balık burcu olduğum için başlık ilgimi çekti geldim yazıyı da ağlayarak okudum teşekkürler
yanımızdaki masanın bize uyguladığı çekim kuvvetinin uzaydaki herhangi bir gezegenin uyguladığı çekim kuvvetinden çok farklı olmadığını bildiğimiz halde böyle şeylerin varlığına BENCE inanmamak gerek. doğduğumuz zaman dilimi bizi duygusal olarak belli sınıflara kalıplara sokmamalı (karl marx ve mahmut tuncerin aynı günde doğduğunu hesaba katın) ve bahanemiz olmamalı. örneğin ikizler burcunun bize hep iki yüzlü olduğu söylenir bu ikizler burcunun iki yüzlü olması için bir bahanesi olamaz. bahsetmek istediğim şey su bunların sadece çok fazla denk gelmeden ibaret olduğunu düşünüyorum. neyse ne derler bilirsiniz yay burçları şüphecidir
EmoticonEmoticon