Son Pişmanlığın Fayda Etmesi Gerçeği

Atalarımız zamanında “Son pişmanlık fayda etmez” demiş. Tabi bunu öylesine dememişler günlük hayatta yaşadıkları olayların üstüne söylemişler ve demek ki çoğunluk da bu şekilde düşündükleri için bu zamanlara kadar gelebilmiş bu söz. Şimdi ben de izninizle “pişmanlık” konusu hakkında bir kaç “laf” etmek istiyorum.

Pişmanlığı, pişmaniye yedikten sonra gelen “ben bunu neden yaptım şimdi” düşüncesi ile kısaca özetleyebiliriz. Ancak daha derine inersek entelektüel açıdan daha fazla zevk verecek düşüncelere ulaşabiliriz.

Pişmanlık insanın yaptığı bir hata sonucunda kendisini cezalandırma ya da başkalarının ona uygulayacağı cezanın tekrar gözden geçirilmesini sağlayan (pişman olduğu için daha az ceza alan cezaevi mahkumlarını düşünürsek) bir duygu olarak düşünebiliriz. Bu toplumu, sadece seçimi yapan kişiyi etkilemeyen hatalar sonucu oluşan pişmanlığın tanımı. Bir de sadece bizi ilgilendiren pişmanlık duyguları var. Örneğin var olan mesleğini bırakıp başka bir mesleğe geçiş yapmak. Seçimi yaptıktan sonra mutlu etmeyene bireysel pişmanlık diyebiliriz. Bu yazıda bireysel pişmanlıklardan bahsedeceğim.

Yukarıdaki örneği ilerletecek olursak örneğimiz iki yola ayrılıyor ya aynı meslekte devam etmek ya da mesleği değiştirmek. Bunlara isim vereceksek mevcut mesleğimize A, değişen mesleğe B diyelim. (Gereksiz komplike yapıyoruz örneği). A mesleğinden B mesleğine geçen kişi ileride herhangi bir sorun yaşadığında bu değişimi yapıp rahatını bozduğu için pişmanlık duyar. Aynı şekilde A mesleğinde kalan kişi yine ileride bir sorun yaşadağında mesleğini değiştirme şansı varken değiştirmediği için yine pişmanlık duyar. Burada herkesin hemfikir olduğunu düşünüyorum. Birisi değişimden kaynaklanan, birisi ise sabit kalmaktan kaynaklanan pişmanlıkları duyar. Yani her şekilde pişmanlık duyar.

Bu verdiğim örneği, bilim insanları bir grup üstünde farklı şekillerde denemiş ve şöyle bir sonuca ulaşmış. Mesleğini değiştirmeyip sabit kalan insanlar, mesleğini değiştirenlere kıyasla daha pişman daha halinden mutsuzmuş. Bu sonucu anlamlandırmaya çalışırsak bence insanlar yaptıkları şeylere kıyasla yapmadıklarından daha çok pişmanlık duyuyor. Elindeki şansı kullanmamak biz ne kadar farkında olmasak da daha çok mutsuzluk yayıyor. Şansı kullansaydı nelerin güzel gidebileceğini hayal etmek galiba bunda en büyük etkenlerden biri. Mesleğini değiştiren ise iki olasılığı da bildiği için hemen hemen neler olabileceğini bilebiliyor. Dolayısıyla pişmanlık daha az oluyor.

Bu pişmanlık kısa vadede olursa, daha sonrasında bize başka seçimler yaparken çok faydalı oluyor. Yine atalarımızın izinden gidersek “Sütten ağzı yanan, yoğurdu üfleyerek yermiş.” sözündeki gibi yaşadığımız pişmanlıklar ileride başka seçimler yaparken bize gerekli veya gereksiz daha fazla dikkat etmemizi sağlıyor. Fakat verdiğimiz kararlar sonucu yaşadığımız pişmanlık bizi uzun süre terk etmezse hayatımızı zindana çeviriyor. Galiba bu pişmanlığın kötü ününe sahip olmasındaki sebep de bu.

Pişmanlığı azaltmanın bunun hasarını minimuma indirmenin yöntemleri de var tabi. Mesela sosyal olmak bunun için en iyi yöntemlerden. Etrafınızda ne kadar çok insan olursa bu pişmanlığın hissiyatını daha az hissedersiniz. Gerçi yine kafanızı yastığa koyduğunuzda kendinizle tek başınıza kalıyorsunuz ama onun da çaresi yok maalesef.

Başka bir seçenek ise bizim halkımızın çokça yaptığı, gitmeyi seçmediği yolu kötülemek yani uzanamadığımız/uzanmadığımız yola pis dersek yine kendimizi iyi hissedebiliriz. Ayırca kedi olmanın verdiği mutluluk ile gerinebiliriz bile.

Bütün bu yazıların okuyup “peki Talha ne yapalım her önümüze geleni kabul edip yolumuzu mu değiştirelim?” diyenlere şöyle bir taktiğim var. Önünüze gelen seçenekleri filtreleyin. Evet kimsenin aklına gelmeyen bu orijinal fikri deneyebilirsiniz. Her önünüze geleni değil de, önünüze gelen mantıklı 3 yoldan birini seçip kendinize yeni şeyler katmak ve durduğunuz yerde uzun süre durmamak benim size önerimdir.